Fayrasku waa cudur ku dhaca asalka fayraska in kastoo uu badanaa la xiriiro eeyaha, waxaa qandaraas ku qaadi kara naasley kasta, oo ay ku jiraan annaga aadanaha iyo waliba bisadaha.
Aad bay khatar u tahay, sidaas awgeed waa muhiim in la garto calaamadaha ugu horreeya si looga fogaado infekshanno cusub. Haddii aadan hubin waxa ay yihiin, sii wad akhrinta sababtoo ah halkan ayaan kuugu sharxi doonaa. sida loo ogaado in bisaddaadu leedahay naafooyin iyo sidii looga hortagi lahaa.
Waa maxay raabiyada?
Raage waa a cudurada faafa ee fayraska uu keeno fayraska hiddaha lyssavirus, oo ka tirsan qoyska Rhabdoviridae. Cudurkani wuxuu si toos ah u saameeyaa habka dhexe ee neerfayaasha, taasoo keenta barar maskaxda, taas oo kicin karta calaamado halis ah oo neerfaha ah.
Fayrasku inta badan waxa lagu kala qaadaa candhuufta laga keeno xayawaan cudurka qaba, badanaa qaniinyada. Caabuqa sidoo kale waa suurtogal haddii candhuuftu ay taabato nabarro furan ama xuub-xabeedka, sida afka, indhaha ama sanka.
Marka uu gudaha jidhka galo fayrasku waxa uu dhex maraa neerfaha durugsan ee maskaxda,kuwaas oo qaadan kara maalmo ilaa bilo,iyada oo ku xidhan arrimo ay ka mid yihiin xadiga fayraska la kala qaado. cufisjiidka y goobta dhaawaca.
Calaamadaha rabitaanka bisadaha
Marka uu cudurku sii socdo, calaamadaha rabitaanka bisadaha ayaa iska muuqda saddex waji oo kala duwan:
- Marxaladda Prodromal: Waxay socotaa inta u dhaxaysa 2 iyo 5 maalmood. Marxaladdan bilowga ah, bisadaha ayaa jooga isbedelka dabeecadda, sida neerfayaasha xad dhaafka ah iyo cabsida. Waxa kale oo laga yaabaa inay si xad dhaaf ah u leefleefaan nabarka ay ka qaadeen.
- Marxaladda xanaaqsan: Waa tan ugu khatarta badan iyo sifada. Neefku wuxuu noqon karaa dagaal badanSuuxdin joogto ah, murqo xanuun iyo candhuuf xad dhaaf ah. Inta lagu jiro marxaladan, badanaa waxay diidaa iftiinka iyo buuqa, iyada oo raadinaysa meelo cidlo ah.
- Marxaladda curyaanka: Fayrasku wuxuu keenaa curyaan horumarsan, oo ka bilaabma cidhifyada iyo fidinta jidhka intiisa kale. Tani waxay sababi kartaa neefsashada oo xumaata iyo dhimasho dhowr maalmood gudahood.
Waxaa muhiim ah in la ogaado in dhammaan bisadaha aysan kobcin dhammaan saddexda weji. Qaar baa laga yaabaa inay soo bandhigaan qaab cadho aamusan, kaas oo si toos ah uga baxa marxaladda prodromal ilaa marxaladda curyaanka.
Calaamadaha dheeraadka ah waxaa ka mid ah qandho, matag, miisaan lumis, cunto xumo, isku-duubni, ama dabeecad kalgacal aan caadi ahayn ka hor intaysan noqon mid gardaran.
Kahortaga fallaadhaha
Nasiib darro, xanaaq daawo ma leh. Marka ay astaamuhu soo baxaan, waxay u dhintaan dhammaan xaaladaha, labadaba xayawaanka iyo dadkaba. Sababtan awgeed, ka hortagga Waa xeeladda ugu wanaagsan ee lagula dagaallamo.
Tallaalka Rabies
La tallaal Waa habka ugu waxtarka badan ee looga hortagi karo rabitaanka. Bisadaha waa in ay helaan talaalka raabiyada ee ugu horeeya marka ay da'doodu u dhaxayso 12 iyo 16 toddobaad. Ka dib, iyadoo ku xidhan xeerarka maxalliga ah iyo talooyinka dhakhtarka xoolaha, kor u qaadayaasha sannadlaha ah ama saddexda sano ah ayaa lagama maarmaan noqon doona.
Qaar ka mid ah bulshooyinka ismaamulka Spain, sida Andalusia, Murcia ama Ceuta, tallaalka rabbiyadu waa qasab, halka kuwa kale, sida Catalonia ama Asturia, ay tahay ikhtiyaari. Si kastaba ha ahaatee, Waxaa lagu talinayaa in la tallaalo dhammaan bisadaha, gaar ahaan haddii ay bannaanka galaan ama laga yaabo inay la kulmaan xayawaanka duurjoogta ah.
Talooyin lagu yareeyo khataraha:
- Ka fogow gelitaanka bannaanka habeenkii: Habeenkii, bisadaha waxay aad ugu dhowdahay inay la kulmaan xayawaanka cudurka qaba, sida fiidmeerta ama dawacada.
- Baaritaanka joogtada ah ee caafimaadka xoolaha: Ilaali dhammaan tallaalada xayawaankaaga iyo hubintaada mid cusub.
- Ka fogow xidhiidhka xayawaanka baadida ah: Haddii xayawaan aan la garanayn uu qaniino ama xoqo bisadaada, la tasho dhakhtarka xoolaha isla markiiba.
Maxaa la sameeyaa haddii bisad rabtay qof qaniinto
Haddii xayawaan cudurka qaba uu ku qaniino, si degdeg ah u dhaqan:
- Ku dhaq dhaawaca saabuun iyo biyo badan ugu yaraan 15 daqiiqo.
- U arag takhtar sida ugu dhaqsaha badan si aad u hesho daawaynta kahortagga soo-gaadhista (PEP).
- Hubi inaad u sheegto qaniinyada maamulka caafimaadka deegaanka.
Waad ku mahadsan tahay horumarka laga sameeyay daawada, kahortagga soo-gaadhista ka dib waxay ka hortagi kartaa horumarinta cudurka haddii si dhakhso ah loo maamulo.
Inaad bisaddaada iyo qoyskaaga ka ilaaliso cudurka dilaaga ah waa masuuliyad ka hortegi karta musiibooyinka.. Tallaalka saxda ah iyo ka-hortagga xaaladaha khatarta ah, waxaad ku ilaalin kartaa cirridkaaga caafimaad iyo farxad, marka lagu daro ka ilaalinta naftaada iyo kuwa aad jeceshahay cudurkan xun.